Tiền đình – ốc tai có vai trò là cơ quan cảm nhận âm thanh và giữ thăng bằng cho cơ thể. Cơ quan tiền đình chia thành 2 phần là tiền đình ngoại vi và tiền đình trung ương.
-
Giải phẫu tiền đình ngoại vi:
- Tiền đình có hình dạng là 3 vành bán khuyên, còn ốc tai có hình dạng xoắn 2,5 vòng giống như hình con ốc. Được bao bọc bởi mê nhĩ xương và mê nhĩ màng. Cơ quan nhận cảm tiền đình nằm ở tai trong.
- Tai được chia thành 3 phần, tai ngoài, tai giữa, tai trong.
- Tai trong nằm trong phần đá xương thái dương, bao gồm mê đạo màng và mê đạo xương.
1.1 Mê đạo màng:
Mê đạo màng là hệ thống gồm các ống và các khoang nằm trong mê đạo xương, chứa nội dịch, có cấu tạo gồm ống ốc tai, soan nang, cầu nang, các ống bán khuyên, ống soan cầu, ống nối và khoang ngoại dịch.
- Ống bán khuyên: gồm ống bán khuyên trước, ống bán khuyên sau và ống bán khuyên ngoài. Hình thái gần giống nhau với một đầu phình to ra gọi là trụ màng bóng, đầu còn lại gọi là trụ màng đơn. Trụ màng đơn của ống bán khuyên trước và ống bán khuyên sau hợp lại tạo thành trụ màng chung, trước khi đổ vào soan nang.
- Soan nang và cầu nang: soan nang và cầu nang tiếp giáp với 5 lỗ của ba ống bán khuyên. Từ soan nang cho ra ống nội dịch. Soan nang và cầu nang có đầu mút của các sợi thần kinh tiền đình.
- Nội dịch: Mê đạo màng chứa đầy dịch lỏng gọi là nội dịch, có lẽ nội dịch được tiết ra từ dây chằng xoắn. Thành phần của nội dịch như dịch nội bào, nhưng nhiều kali và ít protein hơn.
- Ngoại dịch: chứa trong khoang ngoại dịch có vai trò bao bọc mê đạo
- Ống ốc tai: là ống có dạng xoắn ốc hai vòng rưỡi, nằm trong ốc tai của mê đạo xương, trên mặt cắt ngang ống ốc tai hình tam giác với ba thành là mảnh nền, thành ngoài ốc tai và thành tiền đình ốc tai.
1.2 Mê đạo xương:
Mê đạo xương là những hốc xương trong phần đá xương thái dương, chứa đựng mê đạo màng và ngoại dịch, gồm 2 phần là tiền đình thật sự và các ống bán khuyên xương.
- Tiền đình: gồm các ống bán khuyên xương, ống bán khuyên màng. Tiền đình thật sự chứa soan nang và cầu nang
- Ốc tai: chứa ống ốc tai, có hình con ốc xoắn 2 vòng rưỡi. Ðỉnh ốc tai hướng ra trước ngoài, nền ốc tai hướng vào trong sau, ngay đầu ngoài của ống tai trong. Từ đó có thần kinh ốc tai đi ra. Một phần nền của ốc tai tạo nên ụ nhô của hòm nhĩ.
- Mê đạo màng không lấp đầy mê đạo xương mà có một khoang trống giữa chúng gọi là khoang ngoại dịch. Khoang ngoại dịch chứa chất dịch tương tự như dịch não tủy được gọi là ngoại dịch.
1.3 Nhân tiền đình:
Các bộ phận nhận cảm của tiền đình ngoại biên nằm ở mê đạo màng, thân tế bào ở hạch tiền đình, nhánh tiền đình của dây tiền đình ốc tai (dây VIII) đi đến nhân tiền đình nẵm giữa cầu não và hành não.
-
Giải phẫu tiền đình trung ương:
Tiền đình trung ương bao gồm nhân tiền đình, các đường dẫn truyền từ nhân tiền đình lên thân não tới các nhân dây thần kinh sọ và đi xuống tủy sống.
Đầu trung ương của các neuron hạch tiền đình hợp thành dây thần kinh tiền đình. Dây tiền đình hợp nhất với dây ốc tai, tạo thành dây thần kinh tiền đình – ốc tai có một vỏ bọc chung. Dây tiền đình cho các sợi hướng tâm đi lên tới các trung tâm tiền đình sau đó đi vào hành tủy (là phần não tiếp nối với tủy sống).
Các neuron tiền đình trung ương (từ nhân tiền đình) đi xuống tủy sống theo bó tiền đình sống và đi lên thân não theo bó dọc giữa đến tiểu não, tổ chức lưới, các nhân dây thần kinh sọ điều khiển cử động mắt.