Nhóm bệnh lý huyết áp thấp, rối loạn tiền đình, thiếu máu não hẵn không còn quá xa lạ với tất cả mọi người, vì hầu như trong chúng ta ít nhiều cũng từng trải hoặc đang mắc phải nó. Cũng chính vì sự gần gũi, quen thuộc và tưởng chừng như rất đơn giản để có thể điều trị, cộng với tâm lý cho rằng bệnh không ảnh hưởng đến tính mạng nên những người thân xung quanh, thậm chí người bệnh thường xem nhẹ, và hay bỏ qua, cho đến khi các triệu chứng trở nên dai dẵng, tái đi tái lại nhiều lần mới quan tâm điều trị.
Nhắc đến bộ ba huyết áp thấp, rối loạn tiền đình, thiếu máu não, tuy rằng không quá đáng sợ, không lấy đi tính mạng một cách đột ngột như những nhóm bệnh lý cấp tính khác (nhồi máu cơ tim, nhồi máu não, suy hô hấp cấp ….), nhưng những cơn cấp tính của nó lại khiến cho người mắc cũng khổ sở không kém. Bên cạnh đó, những triệu chứng mãn tính như chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi, ù tai … khiến cho người bệnh vốn bình thường hoạt bát năng động trở nên mệt mỏi, yếu đuối, ù lì, khiến cho một người vốn vui vẻ, dễ thương cũng trở nên cáu gắt bực bội… từ việc bệnh cứ kéo dài dai dẵng, lặp đi lặp lại là nguyên nhân chính làm giảm chất lượng cuộc sống, cản trở hiệu quả công việc, làm giảm bớt phần nào hạnh phúc gia đình.
Huyết áp thấp, rối loạn tiền đình, thiếu máu não ba tên gọi là ba bệnh lý khác nhau, triệu chứng và việc dùng thuốc hiện nay có thể có sự khác biệt, tuy nhiên nó lại có sự liên hệ mật thiết với nhau, đôi khi khiến người đọc nhầm tưởng đó là cùng một bệnh lý, đồng thời các triệu chứng chồng lấp của bệnh cũng gây khó khăn cho người điều trị.
Có nhiều nguyên nhân gây rối loạn tiền đình, thiếu máu não, tuy nhiên dựa trên kinh nghiệm thực tế lâm sàng của mình, tôi sẽ nói kỹ hơn về huyết áp thấp, một trong những nguyên nhân thường gặp và có thể điều trị một cách hiệu quả đối với bệnh rối loạn tiền đình, thiếu máu não.
Huyết áp thấp tức chỉ áp lực của máu trong lòng mạch không đủ để đưa máu đi khắp các cơ quan trong cơ thể, hãy tưởng tượng giống như máy bơm nước, nếu bất kỳ nguyên nhân gì làm giảm lượng nước, hoặc giảm áp lực của máy bơm, hoặc ống dẫn nước bị chun giãn thì nước sẽ chảy yếu.
Tương tự, với huyết áp thấp, bất kỳ nguyên nhân nào làm giảm thể tích máu (mất máu), giảm chất lượng máu (thiếu máu thiếu sắt, giảm số lượng tế bào máu, giảm độ quánh máu …), giảm áp lực của tim, sự giãn quá mức của thành mạch (giãn tĩnh mạch) cũng sẽ làm cho áp lực của máu đi đến cơ quan đích không đủ, từ đó không đủ ôxy và dinh dưỡng cung cấp cho hoạt động bình thường của cơ quan.
Ví như thiếu máu đến bàn tay bàn chân sẽ gây tê bì chân tay, thiếu máu đến cơ tim sẽ gây đau thắt ngực, thiếu máu lên não sẽ gây hoa mắt chóng mặt, đau nhức đầu, tê bì chân tay … thiếu máu đến vùng chịu trách nhiệm cho hoạt động của tiền đình ốc tai sẽ gây ra các triệu chứng của rối loạn tiền đình như hoa mắt chóng mặt, đau đầu, buồn nôn, mất thăng bằng …. Và có một đặc điểm cần lưu ý là thiếu máu não, rối loạn tiền đình do huyết áp thấp sẽ mang các triệu chứng của huyết áp thấp như người mệt mỏi, hay quên, hay hồi hộp, da nhợt nhạt xanh xao, người yếu ớt… .
Mặc dù bệnh học rất rõ ràng là vậy nhưng cho đến nay, việc điều trị huyết áp thấp, rối loạn tiền đình, thiếu máu não do huyết áp thấp chưa thực sự hiệu quả khi các thuốc đầu tay cho nhóm bệnh này chỉ giải quyết những triệu chứng cấp tính như nhóm chống nôn, nhóm an thần, giảm đau thậm chí có kết hợp cả chế phẩm y học cổ truyền để tăng tuần hoàn máu lên não, nhưng hầu như chưa có thuốc gì để đánh vào gốc rễ của căn bệnh, kết quả là bệnh nhân vẫn phải khổ sở khi bệnh cứ tái đi tái lại và hầu như phải sống chung với bệnh.
GÓC NHÌN CỦA ĐÔNG Y VỚI HUYẾT ÁP THẤP, RỐI LOẠN TIỀN ĐÌNH – THIẾU MÁU NÃO DO HUYẾT ÁP THẤP
Với lịch sử hàng nghìn năm, thay vì phân tích con người thành những phân tử cực nhỏ, thì Đông Y xem con người là một vũ trụ thu nhỏ, hoạt động của nó dựa trên sự phối hợp nhịp nhàng của tất cả các cơ quan trong cơ thể, đồng thời thích nghi với các yếu tố khắc nghiệt của môi trường. Việc sử dụng phép quy nạp trên cơ sở các học thuyết của mình để nhìn nhận và biện chứng về sinh lý và bệnh lý của con người, Đông y cho rằng một cơ quan bị bệnh là hệ quả của sự mất cân bằng trong cơ thể, và đó cũng là nguyên nhân dẫn đến một chuỗi bệnh lý bên dưới.
Ngay từ thuở hình thành, Đông Y lấy câu “trị bệnh tắc cầu kỳ bản” tức trị bệnh phải tìm đến gốc bệnh để nhắc nhở người thầy thuốc phải luôn luôn tìm cho được nguyên nhân của bệnh thật sự nằm ở đâu, hiểu tường tận gốc rễ của bệnh trước khi bắt tay vào điều trị. Bên cạnh đó câu “cấp tắc trị tiêu, hoãn tắc trị bản hòa tiêu bản đồng trị” là tôn chỉ hướng dẫn người thầy thuốc điều trị đối với bệnh cấp tính thì chữa ngọn tức chữa triệu chứng, bệnh mãn tính tìm đến gốc mà chữa, bệnh không cấp không mãn thì phối hợp cả hai để điều trị.
Ví như bệnh lý huyết áp thấp, rối loạn tiền đình, thiếu máu não do huyết áp thấp cũng không ngoại lệ. Từ lâu nhóm bệnh lý này xuất hiện trong các chứng huyễn vựng (chóng mặt), đầu thống (đau đầu), tâm quý – chính xung (hồi hộp – loạn nhịp), kiện vong (hay quên), thất miên (mất ngủ), hư lao (suy nhược cơ thể – mệt mỏi) … cơ chế bệnh lý của nó không ngoài 2 yếu tố KHÍ VÀ HUYẾT. Với sự rối loạn hoạt động của ngũ tạng do môi trường, do tinh thần hoặc do công việc, do sinh hoạt, ăn uống không điều độ mà dẫn đến sự rối loạn sự phối hợp hoạt động của ngũ tạng, từ đó gây nên huyết hư, khí hư, khí trệ, huyết ứ, thậm chí là khí huyết hư, hoặc khí trệ huyết ứ phối hợp.
Việc điều trị các chứng trên hay điều trị nhóm bệnh trên là sự phối hợp của giữa việc cắt đứt tác nhân gây bệnh đến từ môi trường, từ công việc, stress, chế độ sinh hoạt không lành mạnh, đến việc tìm được tạng phủ đang mắc bệnh để thiết lập lại hoạt động nhịp nhàng của ngũ tạng lục phủ, đồng thời điều chỉnh cả cơ chế gây bệnh nằm ở việc lặp lại cân bằng âm dương khí huyết, hành khí hoạt huyết, bồi bổ khí huyết, đó là phương pháp điều trị toàn diện và triệt để chứ không phải chỉ dừng lại ở việc giải quyết triệu chứng.
Chính vì vậy sự chỉ có sự nổ lực, trí óc và kinh nghiệm của thầy thuốc trong quá trình điều trị không thôi là chưa đủ, mà cần có sự phối hợp của người bệnh trong việc tuân thủ, kiên trì điều trị, tập cho mình thói quen và lối sống lành mạnh, đồng thời gia đình cần san sẻ, an ủi, đồng hành và tránh tạo áp lực cho người bệnh trong quá trình điều trị.